Znaczenie poufności i anonimizacji w transkrypcjach materiałów badawczych

Dalsza część rozmowy z Piotrem, doświadczonym badaczem, o jego pracy i znaczeniu bezpieczeństwa treści wywiadów badawczych w pracach badawczych. Czym się kierować, aby dane respondentów były zawsze należycie zabezpieczone? Odpowiedź w treści artykułu.

Dlaczego istotne jest bezpieczeństwo poufności treści wywiadów badawczych?

W pracy badacza jakościowego anonimowość respondentów jest fundamentalna choćby z tego względu, że często wysyła się transkrypcje do dalszego klienta, a on nie może być w stanie zidentyfikować respondenta. Nie powinien móc dowiedzieć się w żaden sposób, kim jest osoba, która mówi, ani o kim mówi — to jest bardzo istotne. 

Czy są regulacje, o które się opieracie?

Tak, przede wszystkim opieramy się o dwa kodeksy: PKJPA (Program Kontroli Jakości Pracy Ankieterów) oraz ESOMAR (European Society for Opinion and Marketing Research) — bardzo obszerny kodeks międzynarodowy dotyczący badań. Te kodeksy już w pierwszych akapitach mówią o tym, że najważniejsza w pracy badawczej jest anonimowość respondenta i poufność jego danych osobowych. Zawierają też wiele zapisów na temat tego, jak unikać wywiedzenia się przez osoby postronne, kim jest respondent.

⁠To niezmiernie istotne ze względu na respondenta, żeby on czuł się dobrze, bezpiecznie, żeby wiedział, iż drobiazgowo przestrzegamy zasad zawartych w kodeksach. Jeżeli respondent czuje się dobrze i wie, że my nie ujawnimy żadnych informacji na jego temat, to rozmawia z nami w bardzo szczery i nieskrępowany sposób.

⁠Nawet gdyby szef jakiejś firmy zlecił badanie pracowników i obiecał, że nie będzie wyciągał konsekwencji, to i tak nie ujawnimy danych respondentów — gdyby się dowiedział, co mówili, to z czasem jednak i tak odbiłoby się to na nim i na konkretnych pracownikach. Zdajemy sobie sprawę z odpowiedzialności i jesteśmy zobowiązani anonimizować wszystkie nagrania, żeby nie dało się wywiedzieć, kim jest respondent. 

Tom: Wywiedzieć się?

Piotr: Tak, wywiedzieć się jest słowem kluczowym w naszej pracy i w kodeksach, zgodnie z którymi pracujemy. Klient nie może wywiedzieć się na podstawie nagrania, że respondent używa jakiegoś tam loginu, że ma jakiś numer identyfikacyjny albo że wykonał rozmowę na infolinii o 17:03, ponieważ będzie w stanie to zidentyfikować i dotrzeć do respondenta. Tego się unika i należy bardzo mocno tego pilnować. ⁠Mamy zgodność z kodeksami, które dbają o to, żeby respondent był rozluźniony, szczery w rozmowie i czuł się bezpiecznie, czyli jak widzisz, poufność jest bardzo ważna.

Jakie podejmujecie działania w celu anonimizacji respondentów?

Jeżeli ktoś chciałby odsłuchać nagranie, to rozwiązaniem jest przepuszczenie dźwięku przez odpowiednio skonfigurowany modulator. W nagraniach wideo należy wypikselować twarze i wszystkie znaki szczególne, jednak jest to bardzo czasochłonne zajęcie i dodatkowy proces, którego prawie nigdy się nie stosuje ze względu na to, że nagranie przegląda i analizuje badacz. Następnie wykonujemy transkrypcję i/lub notatki.

Czy klient dostaje oryginał lub kopię nagrania, jeśli chce zweryfikować waszą pracę?

Klient w ogóle nie dostaje nagrania wideo, jedyne, co może dostać, to zanonimizowana transkrypcja nagrania. Tak to najczęściej wygląda. Gdybyśmy chcieli zanonimizować każde wideo, co wymaga dużego nakładu pracy, to znacząco wzrósłby koszt naszych usług. Przeważnie klient zgadza się z tym, że posiadanie nagrania z pikselami zamiast twarzy i z modulowanym głosem jest zbędne.

⁠Transkrypcja jest lepsza, bo będzie mógł szybko odnaleźć i odczytać wszystko, co dla niego jest istotne. Nad plikiem mamy kontrolę i zawsze możemy usunąć te newralgiczne punkty, by nie przekazać ich do klienta, który w ten sposób nie będzie w stanie wywiedzieć się, kim jest dany respondent.

W aplikacji Stenograf jest możliwość dzielenia i anonimizacji materiałów audio i wideo. Także zapraszam do wypróbowania narzędzia i współpracy.